Psikrometri VI – The End…

Merhaba;

AutoCAD üzerinde mekanik tesisat bilgileri vermeye çalıştığım yazılarımda, bugün sizlerle psikrometri üzerine hazırladığım yazı dizimin sonuncusu ile beraberiz. Psikrometrik diagram ve proses bilgileri tabiki 6 yazılık bir anlatımla üzerinde kompedan olunacak bir husus değil, devamlı çalışma, kendini geliştirme ve öğrenme azmi gerektiren çok detaylı bir konu. Sadece diagramın yapısını anlamak bile özel ilgi alaka gerektiriyor. Bunun yanında benim hazırladığım yazılar bu engin ummana nerden dalış yapmanız gerektiğine işaret ediyor. Naçizane yazılarımı bir ulemadan fetva alır gibi değil, uzmanlaşmak istediğiniz konuya bir giriş bileti olarak düşününüz.

Toparlayacak olursak, bundan önceki tüm psikrometri yazılarımı diagram ortamını tanıma ve örnek bir soğutma prosesine giriş olarak özetliyebiliriz. Örnek soğutma prosesimizi bugün bitirip, burdan çıkan değerler ile örnek bir ısıtma proseside tasarlıyacağız.

Klima santralinin belkide en önemli parçalarından olan batarya kapasitesi ve fan debisinin bulunması işlemlerini bu yazımızda irdeleyip, ısıtma prosesi ile ilgili çözümüde yine bu yazımızda ele alacağız.

Daha önce oluşturduğumuz örnek üzerinden devam edersek, ASHRAE’nin tavsiye ettiği standart atmosfer hesap yöntemine göre batarya kapasitesi için aşağıdaki formülü kullanabiliriz.

GTH = (RSH + OASH) + (RLH + OALH)

Bu formülde;

GTH : Grand total heat / Büyük toplam ısı (Watt)

RSH : Room sensable heat / Oda duyulur ısısı (Watt)

RLH : Room latent heat / Oda gizli ısısı (Watt)

OASH : Outdoor air sensable heat / Dış hava duyulur ısısı (Watt)

OALH : Outdoor air latent heat / Dış hava gizli ısısı (Watt)

Yine formülde adı geçen değerleri bulmak için;

RSH = Isı kazancı hesabından gelecek sayısal değer (Watt)

RLH = Isı kazancı hesabından gelecek sayısal değer (Watt)

Bu değerleri bulmak için en basit hesap yöntemi MTH için Isı Yükü Hesabı dır.

Bu formül ile dış hava duyulur ısısını bulunur. Soğutma uygulamalarında taze havanın etkisi ile şartlandırılacak ortamda meydana gelen duyulur ısı artışını hesaplamak için kullanılır. Dış havanın kuru termometre sıcaklığı to, iç havanın kutu termometre sıcaklığı ise tr ile ifade edilir. Aşağıdaki formülde cp; havanın ısınma ısıdır. Kj cinsinden Cp =1+1.805*W bağıntısı ile hesaplanabilir. W; kg/kg cinsinden nem miktarıdır. Komut nokta özelliklerine göre ısınma ısısını kendisi hesaplar.

Bu formül ile dış hava gizli ısısını bulunur. Klima uygulamalarında dışarıdan alınan havanın (Taze hava) Ortamda meydana getirmiş olduğu gizli ısı artışını hesaplamak için kullanılır. Wr, iç havanın nem miktarını, Wo ise dış havanın nem miktarını ifade eder. Hfg, hava içindeki su buharının buharlaşma gizli ısısıdır. Sıcaklıkla artış gösterir. (Ma)h ise taze hava debisinin, kütlesel ifade edilmiş şeklidir. Hacimsel debinin hava sıcaklığındaki hava hacmine bölünmesi ile bulunabilir.

Örneğimizi sayısal değerler üzerinden işletirsek;

RSH = 25,000 (watt)

RLH = 8,500 (watt)

OASH = 7,200 (watt)

OALH = 10,700 (watt)

Batarya kapasitesi ise GTH = 51,400 (Watt), bulunur.

Bu aşamadan sonra sıra sevk havası debisinin Vsa (m3/h) bulunmasına gelecektir.

Yine sevk havası debisinin bulunması için ASHRAE’nin tavsiye ettiği standart atmosfer hesap yönteminde geçen bir iki farklı formülü burda konu alacağız. Formüller farklı olsada buldukları sonuç aynı olacaktır, aradaki fark bizim bu formülleri kullanırken bildiğimiz hesap değerlerinin farklı olabileceğidir. Kimi zaman elimizde ERSH, kimi zaman elimizde tadp veya kimi zaman elimizde tsa gibi değişik hesap bilgileri bulunabilir, Sahip olduğumuz bilgiler hangi formüle uygun ise o formülü kullanarak sonuca gidiyoruz.

Bu formül ile Sevk havası debisi bulunurr. İç hava sıcaklığı (trm) ve cihaz çiğ noktası sıcaklığından (tcçn) faydalanılır.

Bu formül ile Sevk havası debisi bulunur. İç hava(trm), sevk havası sıcaklığını (tsa) kullanır. Cihaz çiğ noktası sıcaklığının verilmediği durumlarda tercih edilebilir.

Bu formül Özellikle ısıtma proseslerinde sevk havası debisini bulur. Sevk havası sıcaklığının belirli bir derecede tutulması istenildiği durumlarda sevk havası debisinin saptanması için tercih edilmelidir.

Buna göre örnek prosesimiz için sayısal değerleri işlettiğimizde Vsa = 4,900 m3/h değerine ulaşabiliyoruz. Sonuç olarak klima santrali üreticisine/satıcısına elimizdeki doneleri ulaştırdığımız anda bizim projemize ve sayısal değerlerimize en uygun klima santrali seçilmiş oluyor.

Elimizdeki taze hava, fan debisi, vb. bilgilerden yola çıkarak aynı klima santralinin ısıtma sezonunda da görev yapması için gerekli olan proje değerlerine kolaylıkla ulaşabiliri. Elimizdeki doneleri kullanarak MTH için Psikrometrik Diagram yazılımında hazır onlarca proses makrosundan elimizdeki verilere en uygun prosesi bulup işaretliyor ve gerekli doneleri giriyoruz.

Şekilde görüldüğü gibi, öncelikle hazır proselerden bir tanesini seçerek, yazılımın bizden istediği projemizle ilgili genel bilgileri yazıyoruz. Bu bilgilerin tümü projenin tasarlanması ve çözülmesi için gereken minumum elzem bilgilerdir. Bunlardan herhangi birini bilmiyorsanız, o proses çözülemez demek oluyor. Dış hava miktarı ve sevk havası miktarı biraz önceki örnek soğutma prosesimizde bulunmuştu. Isı kaybı değerini ise MTH için Isı kaybı hesabı yazılımı ile çok kolay bir şekilde bulabiliriz. Bu aşamadan sonra UYGULA tuşu ile gerekli makro işletilir ve 1-2 saniye içinde ısıtma prosesimiz çözülmüş olur.

Şekilde görüldüğü üzere yazılım bir ön ısıcılı ve nemlendiricili proses çizimi gerçekleştirdi.

Sevgili Arkadaşlar,

Yazılarımda belirttiğim gibi mekanik tesisat, özellikle ısı proses konuları, zaman içerisinde edinilecek tecrübelerin ve öğrenilen çözüm yöntemlerinin önem kazandığı bir meslek dalı, şimdilik 6 yazı ile ele aldığımız psikrometrik işlemler fakültelerde 4 yıl boyunca öğretiliyor, bunun yanında insanın işine yaramıyacağına inandığı bilgiyi almakta gösterdiği direnç ile maalesef derinlere inilmeden, konunun özü anlaşılmadan da öğrenci arkadaşlarımız mezun ediliyor. TesisatGuncesi.com blog sitesinde bu işlere yeni başlıyacak, veya uzun zamandır bu işler ile ilgilenen ama daha pratik çözüm yöntemleri arıyanlar için hazırladığımız yazılarımız hız kesmeden devam ediyor, tabiki zaman içerisinde psikrometrik konusuna bir geri dönüş yapabilir, bunda sizin istekleriniz ve sorularınızda önemli rol oynayacak. Daha önceki yazılarımızda gördüğümüz, bu olmamış, bu yanlış, bu böyler değil türünden işe yaramayan yaklaşımlar ve yorumlar yerine, bu bilgilere susamış arkadaşlarımıza yardımda bulunmak isterseniz sizi de yazarlarımız arasında görmekten onur duyarız.

Görüşmek üzere..