AutoCAD’de Örnek Bir Kalorifer Projesi III..
Merhaba;
Geçen yazımda özellikle kalorifer tesisatlarında boru çaplandırması ile ilgili bilgilerimi sizlerle paylaşmıştım, bu yazımda ise örnek kalorifer tesisatı projemize ısı yalıtım formunun hazırlanması ile devam ediyoruz.
Binalarda enerji verimliliği ile ilgili olarak 29 Nisan 1998 tarihinde yayımlanan tavsiye niteliğindeki, TS 825 “Binalarda Isı Yalıtım Kuralları” standardı; 14 Haziran 1999 tarih ve 23725 sayılı resmi gazetede yayımlanarak ve bu standardın paralelinde hazırlanan “Binalarda Isı Yalıtım Yönetmenliği’nin” 08 Mayıs 2000 tarih 24043 sayılı resmi gazetede yer alması ile 14 Haziran 2000 tarihinden itibaren uygulaması zorunlu standart olarak yürürlüğe girmiştir. Yeni inşa edilecek bütün yapılarda ve mevcut yapıların alanlarının %15’i ve daha yukarı oranlarda tadilat işlerinde ısı yalıtım projesinin yapılması zorunludur. Isı yalıtım hesaplarında özellikle göz önüne alınması gereken bir kaç faktör vardır, bu faktörler binanın mimari özellikleri, ısıtma sisteminin karakteristiği, iç ve dış iklim koşulları, güneş enerjisi ve iç ısı kazançlarıdır.
Isı yalıtım projesi binanın dış yapı kabuğunun yapısal özellikleri ile ve bu yapı kabuğunun enerji transferinin izin verilen sınır değerler içinde kalması ile ilgilenir. Yapı dış kabuğunu oluşturan Dış duvar, Dış pencere, Çatı, Toprak temeslı döşeme, vb. Yapı bileşenlerinin hesaplanan ısı iletim katsayısı (k) değerlerinin yönetmeliğe uygun olması ve yoğuşma ve buhar geçişininde yine izin verilen değerler içinde kalması gerekir. Bunun yanında uygun olmayan k değerleri ile de yine uygun bir ısı yalıtım formu hazırlanabilir, bu tamamen yapının mimari karakterisliğine ve saydam/opak alanların oranına bağlıdır.
Isı yalıtım projesinde belirtilmesi gereken binanın özgül ısı kaybı ve yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacı çizelgeler halinde hazırlanmalı ve idareye Isı yalıtım projesi başlığı altında sunulmalıdır. Bahsi geçen çizelgeleri hazırlamak çok zor olmamakla beraber devamlı tekrarlanan işlerde hata yapma payının yüksek olması nedeniyle ve zamandan tasarruf edilmesini sağlamak için bizler ısı yalıtım hesaplarında MTH için K Değeri Hesabı yazılımını tercih ediyoruz. Birkaç tıklama ile birlikte ısı yalıtım formu hazırlanabiliyor.
Isı Yalıtım projesi hazırlanmasındaki ilk basamak yapının ısı ihtiyacı kimlik belgesinin hazırlanmasıdır. Isı ihtiyacı kimlik belgesi projeyi yapan projeci ve yapının bilgilerinin yer aldığı standart bir föydür. Bu form üzerinde ayrıca ısı yalıtım hesapları ile ortaya çıkan yapının müsade edilen maksimum yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacı ile hesaplanan yıllık ısıtma enerjisi ihtiyacı bilgileri, Binanın enerji verimliliği indeksi bulunur.
Binanın özgül ısı kaybı hesabı çizelgesini hazırlamak için binayı oluşturan dış yapı kabunun mimari plan veya görünüş resimlerinden irdelenmesi gerekecektir. Dış pencereler için yapının hangi yönünde hangi bileşenin ne kadar alan kapladığının hesaplanması gerekecektir. Ayrıca gölgeleme faktörleri olan r ve gL değerleride yine dikkate alınmalıdır.
r=0.8 ayrık ve az katlı binaların bulunduğu bölgelerde,
r=0.6 Ağaçlardan kaynaklanan gölgelemeye maruz,
r=0.5 Bitişik nizam veya çok katlı binaların bulunduğu bölgelerde.
gL=0.85 Tek cam için
gL=0.75 Çok katlı cam (berrak) için
gL=0.50 ısıl geçirgenlik değeri 2.0 watt/m2K olan ısı yalıtımı üniteleri için
Bina özgül ısı kaybı (H) değeri H = Hi + Hh yoluyla bulunur. Bu formuüldeki Hi iletim yoluyla ısıkaybı, Hh ise havalandorma yolu ile ısı kaybıdır.
Hi = nAxU + IxUi değeri ile tespit edilir. Bu forlüde AxU binanın tüm dış yüzeylerinden oluşacak ısı kaybını, IxUi de ısı köprüleri ile oluşabilecek ısı kaybını sembolize eder.
nAxU = UDxAD + UpxAp + 0.8 + UTxAT + 0.5 + UtxAt + UdxAd + 0.5 + UdiscxAdisc olarak bulunabilir.
Buna göre binayı çevreleyen dış yapı kabuğuından oluşacak nAxU değeri ile ısı köprülerinden oluşacak IxUi değeri bina özgül ısı kaybının bulunmasında Hi değerinin tespit edilmesi için kullanılır. Havalandırma yoluyla oluşacak ısı kaybı değerinin bulunması için aşağıdaqki yöntem kullanılabilir.
Hh = 0.33 nh x Vh
Bu förmülde
Hh : havalandırma yoluyla oluşan ısı kaybı (W/K)
0.33 : ortalama iç hava yoğunluğu x ısınma ısısı
nh : değişim katsayısı
Vh : Bina bürüt hacmi (m3) ( 0.8 x Bina hacmi)
Olarak kullanılabilir.
Isı yalıtım formu hazırlanmasında son aşama, Yıllık ısıtma enerjisi ihtiyaç çizelgesinin hazırlanmasıdır. Bu çizelge bina özgül ısı kaybı değeri, aylık sıcaklık farkları ve güneş ısı kazançlarını da dikkate alarak kazanç kullanım faktörü oluşturur ve binanın yıllık ısıma ihtiyacını tespit eder.
Kazanç kullanım faktörünü açmak gerekirse, yapının ısıtma ihtiyacının azaltılmasını sağlayacak, ısı kaybı değerinin güneş ve iç kazançların toplanıma oranlanmasına kazanç kullanım faktörü diyebiliriz.
KKOay = ( F g ay + F i ay ) / ( H x (T i ay – T d ay)
Bu formülde
F g ay : Aylık ortalama güneş enerjisi kazançları (W)
F i ay : Aylık ortalama içn kazançlar (W)
H : bina özgül ısı kaybı (W/K)
T i ay : aylık ortalama iç sıcaklık (°C) (19 alınır)
T d ay : aylık ortalama dış sıcaklık (°C) (8 alınır)
Son olarak bu hesap için olması gereken enerji ihtiyacı ve hesaplanan enerji ihtiyacı değerleri kontrol edilerek hesabın standarda uygunluğu kontrol edilir. Hesaplanan ısıtma enerji ihtiyacı değeri, bu hesap için olması gereken ısıtma enerji ihtiyacından küçük veya eşit çıkmalıdır. Bu hesaplar sırasında da kullandığımız bir çok tablo ve katsayı mevcuttur. Isı yalıtım standardını daha iyi anlamak ve özümsemek istiyorsanız benim tavsiyem Makine mühendisleri odası yayını olan Binalarda ısı yalıtım proje hazırlama easaları, yayın no MMO/247/2000 kitabını edinmenizdir. Tabiki bu yayını edinmekle işleriniz hızlanmıyacak, projelerini bir anda çözülmeyecektir, eğer böyle bir sihirli deynek arıyorsanız adresi biliyorsunuz MTH için K Değeri Hesabı.
Bir dahaki yazımda ısı kaybı hesabına bir giriş yaparak AutoCAD’de örnek bir kalorifer projesi çalışmamıza hız katmış olacağız. Hoşçakalın.
